Rumianek rzymski – nie tylko na uspokojenie…

Rumianek to chyba najbardziej znana i najbardziej popularna roślina lecznicza w Europie. Jest powszechnie stosowana w leczeniu problemów skórnych, układu pokarmowego oraz systemu nerwowego. Od wieków matki używały rumianku, by uspokoić swoje dzieci, a obecnie właściwości farmakologiczne tej rośliny są coraz bardziej doceniane.

Rumianek rzymski zwany także rumianem szlachetnym (Chamaemelum nobile L., syn. Anthemis nobilis L.) to aromatyczna roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae) osiągająca 15-30 cm wysokości [1]. Rumianek zaczęto uprawiać w XVI wieku w krajach Europy zachodniej, z czasem rozpowszechniono jego uprawę również w środkowej i wschodniej Europie, a także i na innych kontynentach, np. w Ameryce Północnej i Południowej. Rumian uprawiany jest w Hiszpanii, Portugalii, Francji, Belgii, Anglii, Polsce, Czechach i Słowacji [2]. Roślina ta kwitnie od czerwca do września. Najczęściej można ją spotykać na pastwiskach, skałach i rumowiskach [3].

Egipcjanie uważali rumianek za roślinę boga Słońca, gdyż kształtem i kolorem je przypomina. Zaś pierwsze pisemne wzmianki o właściwościach leczniczych tej byliny pochodzą z XVI wieku [4].

Co w sobie kryje rumianek?

W skład surowca zielarskiego, którym jest koszyczek rumianu szlachetnego, wchodzą olejek eteryczny, kumaryny, flawonoidy, fenolokwasy, garbniki katechninowe, gorycze, fitosterole, cholina, inozyt, triterpeny, witamina C oraz sole mineralne z dużą zawartością potasu [4].

Bardzo ważnym składnikiem rumianku jest olejek eteryczny, który występuje w ilości do 2,4%. Najlepszą wydajność olejku otrzymuje się z kwiatów zebranych na początku kwitnienia. W celu otrzymania 1 kg olejku, należy zebrać około 8 tysięcy koszyczków. Światowa produkcja olejku wynosi około 3 tony, a główni producenci to Belgia, Włochy, Francja, Maroko, Węgry [5].

Olejek eteryczny z rumianku rzymskiego to jasnoniebieska ciecz o charakterystycznym słodkawym, zielono-ziołowym, korzennym zapachu z nutką liści herbaty. Olejek charakteryzuje się kwiatowo-korzennym smakiem z nutą zielonej herbaty.

Niebieska barwa olejku spowodowana jest obecnością chamazulenu, jednego z głównych składników olejku. Substancja ta ma niebieski kolor, lecz w postaci wolnej w roślinach nie jest obecna. Chamazulen powstaje w wyniku procesów dekarboksylacji i dehydratacji przy wysokich temperaturach, pod działaniem pary wodnej w procesie destylacji. Olejek otrzymany metodą ekstrakcji chemicznej nie zawiera chamazulenu, dlatego też nie ma niebieskiego zabarwienia.

Zawartość tego składnika wpływa także na gęstość olejku – przy zawartości 20-35% chamazulenu olejek staje się bardzo lepki i mało płynny, a przy 40% bardzo gęsty.

W olejku występuje ponad 100 zdefiniowanych związków chemicznych. Szczególne znaczenie mają estry nadające olejkowi kwiatowo-owocowy zapach [5].

Na jakie dolegliwości pomaga rumianek?

Koszyczki kwiatowe rumianku rzymskiego wykazują działanie przeciwzapalne, uspokajające i przeciwskurczowe, a to za sprawą obecności m.in. chamazulenu [2].

Rumianek wykazuje działanie przeciwuczuleniowe oraz stwarza dobre warunki do odnawiania się naskórka, a to wszystko za sprawa wspomnianego już chamazulenu, który hamuje aktywność histaminy – hormonu magazynowanego w komórkach, uwalnianego pod wpływem jakiegoś bodźca – np. uszkodzenia tkanki. Hormon ten pobudza wtedy receptory bólowe, pośredniczy w rozwoju stanów zapalnych i wywoływaniu reakcji alergicznych. Zmniejszając aktywność histaminy, zmniejsza się wywoływane przez nią reakcje.

Flawonoidy i kumaryny (skopoletyna) obecne w rumianku wykazują działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodzą ból wywołany skurczem jelit, przywracają prawidłową perystaltykę jelit oraz regulują wypróżnienia. Obecność laktonów o gorzkim smaku powoduje pobudzenie wydzielania soku żołądkowego, dlatego rumianek rzymski znajduje zastosowanie w stanach zapalnych narządów trawiennych, w zaburzeniach wydzielniczych i ruchowych żołądkowo-jelitowych, niestrawności, braku łaknienia, wzdęciach i bólu brzucha, również w zaburzeniach neurowegetatywnych czynności żołądka [6]. Badania wykazują również, że laktony seskwiterpenowe obecne w rumianku rzymskim hamują rozrost komórek rakowych [7].

Roślina ta wykazuje działanie pomocnicze w nerwobólach, np. w niezbyt nasilonej migrenie, w fotofobii połączonej z silnymi bólami nerwu nadczołowego oraz zewnętrznie w podrażnieniach skóry i błon śluzowych, stanach zapalnych, oparzeniach słonecznych, w postaci okładów, płukanek i kąpieli [5].

Rumianek pomaga w łagodzeniu mdłości w okresie ciąży, łagodzi bóle miesiączkowe oraz redukuje objawy menopauzy. Skutecznie zmniejsza obrzęki i zaczerwienia wywołane ukąszeniami owadów oraz łagodzi ból przy zranieniach i świądzie [7]. Polecany jest w terapii schorzeń skóry pochodzenia infekcyjnego i alergicznego, pękaniu naczyń krwionośnych i leczeniu ran.

Rumianek rzymski wpływa moczopędnie i lekko napotnie. Natomiast w postaci naparu działa jak środek przeciwzapalny [2]. Właściwość ta znalazła zastosowanie również w płynie do płukania jamy ustnej. Z kolei płyn do przemywania oczu z dodatkiem rumianku pomaga w leczeniu zapalenia spojówek lub ich przemęczeniu.

Rumianek koi i uspokaja, łagodzi histerie i irytacje, pomaga w depresjach i bezsenności, a nawet stymuluje pamięć, zaś wdychanie par zalanego wrzątkiem surowca działa dobroczynnie w stanach nieżytowych, katarze siennym czy astmie.

Olejek z rumianku rzymskiego wykazuje właściwości uspokajające oraz relaksujące. Może być bezpiecznie używany zaraz po narodzinach, w kąpieli oraz jako środek uspokajający w postaci mgiełki do spania. Dodatek kilku kropel do wody działa uspokajająco oraz zmniejsza ból brzucha u małych dzieci.

Rumianek działa także bardzo dobrze na skórę, usuwa wysypkę, trądzik, rumień i zaczerwienienie. Jest skuteczny w usuwaniu makijażu, oczyszczaniu skóry i tonizowaniu. Olejek rumiankowy jest dobrym środkiem ściągającym zalecanym do stosowania na suchą skórę. W połączeniu z olejkiem neroli działa pozytywnie na skórę trądzikową oraz tłustą, w kombinacji z leszczyną na skórę dojrzałą, a z lawendą lub pelargonią na skórę suchą [8].

Płukanki z dodatkiem rumianku zalecane są dla osób o jasnych włosach – dzięki niemu włosy jaśnieją, wzmacniają się i nabierają blasku, a skóra rąk moczonych w naparze delikatnieje i staje się bielsza.

Olejek z rumianku rzymskiego stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym w postaci tonera do kompozycji kwiatowych. Wchodzi w skład nuty bazowej Giorgio Beverly Hills (1981) wspólnie z olejkiem sandałowym i paczulowym oraz Ivorie (Balmain, 1979) nuty z bergamotą, bylicą i galbanum. W przemyśle spożywczym olejek rumiankowy używany jest do aromatyzowania wina typu wermut [5].

W aromaterapii olejek rumiankowy wykorzystywany jest do masażu, kompresów oraz kąpieli. Wraz z innymi olejkami działa przeciwdepresyjnie i łagodzi napięcia nerwowe.

Rośliny to niewyczerpane źródło cennych substancji o wszechstronnym pozytywnym działaniu na organizm ludzki. Rumianek niewątpliwie zalicza się do ich czołówki. Nic więc dziwnego, że roślina ta jest tak szeroko stosowana w przemyśle farmakologicznym czy kosmetycznym. Ze względu na bogactwo zastosowań rumianku warto zaopatrzyć się w kosmetyki zawierające go w swoim składzie.

Olejek do masażu dla niemowląt i dzieci - ESSENTIAL CARE
Delikatny szampon do włosów BIO - BEBE - ALPHANOVA
Orientalny wosk do depilacji ciała - ACORELLE

Bibliografia:

[1] Macku J., Krejca J., Rymkiewicz A., Atlas roślin leczniczych. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo,346, 1989.

[2] Rumińska A., Ożarowski A., Leksykon roślin leczniczych. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,438- 439, 1990.

[3] F. Stary, V. Jirasek, Rośliny lecznice. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1982.

[4] Sederski M.E., Prawie wszystko o ziołach. Podkowa Leśna, 556-558, 2007.

[5] J. Góra, A. Lis, Najcenniejsze olejki eteryczne. UMK Toruń, 247-252, 2004.

[6] Bail S., Antimicrobial activities of Roman chamomile oil from France and its main compounds. J. Essent. Oil Res., 21 (3), 283-286, 2009.

[7] Grzędzicka E., Ilustrowany Atlas ziół, 184-185. Buchman.

[8] Catty S., Hydrosols, The next Aromatherapy, Healing Arts Press. Rochester Vermont, 9-100, 2001.

Orientalny wosk do depilacji ciała - ACORELLE
Szampon dla dzieci z nagietkiem - PROVIDA ORGANICS
Orientalny wosk do depilacji - Roll-On - ACORELLE
Krem ochronny - BEBE - ALPHANOVA
Delikatnie oczyszczające i nawilżające mleczko do ciała - AMOREBIO