Oleje i olejki eteryczne – pozyskiwanie i zastosowanie w kosmetyce

Oleje i olejki eteryczne – pozyskiwanie i zastosowanie w kosmetyce

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania produktami kosmetycznymi, w których podstawowymi składnikami są surowce pochodzenia roślinnego. Wpływają one zarówno na stan, wygląd i zdrowie skóry, jak również oddziałują na stan psychiczny człowieka. Surowce roślinne stosowane są w preparatach kosmetycznych w stanie naturalnym lub w formie wydzielonych z roślin ekstraktów, olejów lub olejków eterycznych.

Oleje roślinne należą do jednych z najstarszych produktów stosowanych zarówno do celów spożywczych jak i pielęgnacyjnych. Oleje otrzymuje się z owoców lub nasion przez wytłaczanie lub metodą ekstrakcji.

Olejki eteryczne to wtórne metabolity roślin, pozyskiwane są na skalę przemysłową ze świeżych bądź suszonych roślin. Są to ciekłe, lotne substancje wonne, pozyskiwane w procesie destylacji z parą wodną, hydrodestylacji lub wyciskania z kwiatów, liści, łodyg, korzeni, nasion, kory czy owocni [1-3]. Zawierają do kilkudziesięciu związków chemicznych, głównie są to ketony, aldehydy, alkohole, estry, laktony oraz terpeny. Olejki eteryczne posiadają intensywny, charakterystyczny zapach. Wykazują bardzo dobre właściwości antybakteryjne, antygrzybowe, przeciwzapalne i antyoksydacyjne, które znajdują swoje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i spożywczym [4-6].

Pozyskiwane olejów i olejków eterycznych

Oleje roślinne pozyskiwane są najczęściej metodą maceracji, ekstrakcji w aparacie Soxleta, rzadziej perkolacji lub ekstrakcji bezpośredniej. Do nowoczesnych metod ekstrakcji zalicza się: ekstrakcję z wykorzystaniem mikrofal [8], ekstrakcję z zastosowaniem pola ultradźwiękowego [9] oraz ekstrakcję w warunkach nadkrytycznych. Zaletą tych technik jest skrócenie czasu procesu, co wpływa na jakość produktu końcowego [10].

Powszechnie znaną i stosowaną metodą otrzymywania olejków eterycznych jest destylacja z parą wodną oraz destylacja z wodą. Pierwsza dotyczy metody destylacji, w której ekstrahowany surowiec poddawany jest działaniu pary wodnej wprowadzonej zwykle przez rurkę. Druga polega na bezpośrednim zanurzeniu surowca w wodzie i doprowadzeniu go do wrzenia w jednym naczyniu.

Zaletą metody destylacji parą wodną jest stosunkowo prosta aparatura [11].

W związku z wysoką ceną olejków bardzo często opłaca się je odzyskiwać z wody destylacyjnej (rekuperacja) – ilość ta może stanowić nawet 10% ilości olejku eterycznego.

Zastosowanie olejów i olejków eterycznych

Znanych jest 100 różnych rodzajów olejów roślinnych, które wykorzystywane są w kosmetyce. Zawierają one nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy, fosfolipidy i barwniki. W kosmetyce najbardziej wartościowe są oleje z wysoka zawartością kwasów linolowego oraz linolenowego. Oleje bardzo dobrze zmiękczają naskórek i poprawiają jego nawilżenie.

Oleje dzielą się pod względem „tłustości” na:

  • Oleje schnące: olej słonecznikowy, olej z krokosza, olej z dzikiej róży, olej lniany, olej z konopii, olej z nasion wiesiołka, olej z rokitnika, olej z czarnuszki siewnej, olej sojowy, olej z ogórecznika, olej z pestek winogron, olej z orzecha włoskiego, olej z kiełków pszenicy.
  • Oleje półschnące: olej z pestek moreli, olej migdałowy, olej sezamowy.
  • Oleje nieschnące: olej awokado, olej z orzechów arachidowych, olej z orzechów laskowych, olej kokosowy, olej z orzechów makadamii, oliwa z oliwek, olej rycynowy, olej rzepakowy, olej z pestek dyni, olej ryżowy.

Do najpopularniejszych olejów należą:

  • Olej arganowy (Argania spinosa) – bogaty w witaminę E i nienasycone kwasy tłuszczowe, odpowiedni do pielęgnacji każdego rodzaju cery. Posiada właściwości wygładzające, antyseptyczne i ochronne.
  • Olej z owoców avocado (Persea Americana) – dobrze się wchłania, sprawia, że skóra staje się gładka i elastyczna, zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy A, B, D i E oraz lecytynę. Jest naturalnym filtrem przeciwsłonecznym.
  • Olej z jojoby (Simondsia Chinensis/Buxus Chinensis – płynny wosk, o przyjemnym zapachu. Nadaje skórze miękkość i elastyczność, działa natłuszczająco i odżywczo. Zapobiega pojawianiu się rozstępów.
  • Olej kokosowy (Cocos Nucifera) – stosowany w preparatach do bardzo suchej skóry oraz w produktach dla włosów suchych i zniszczonych.

Maceraty to oleje roślinne z wyciągami roślinnymi, otrzymywane metodą maceracji. Stosowane są w produktach kosmetycznych jako dodatkowe oleje roślinne. Wprowadzane są do fazy tłuszczowej na końcu, dzięki czemu zostają zachowane wszystkie biologiczne czynne substancje. Ze względu na niskie stężenie substancji czynnych maceraty mogą być stosowane bez rozcieńczenia. Posiadają właściwości wykorzystanego jako czynnik nośny oleju oraz aktywność biologiczną związków pozyskanych z materiału roślinnego. Maceraty w zależności od surowca, z którego są pozyskane dobrze się wchłaniają, działają nawilżająco oraz regenerująco poprawiając stan skóry.

Olejki eteryczne to związki biologicznie czynne, które wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe, znacznie skuteczniejsze niż środki syntetyczne [12], nie stwierdzono również przypadków uodpornienia się bakterii na olejki eteryczne. Na wysoki efekt inhibitujący olejków eterycznych wpływ mają niskie pH, niska temperatura oraz obecność substancji typu chelatorów (zwiększają przepuszczalność błon komórkowych bakterii, ułatwiając penetrację związków aktywnych olejków eterycznych [13].

Olejki eteryczne mają szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Stanowią składniki preparatów do pielęgnacji włosów, nadają połysk, regenerują i odżywiają je. Używane w zabiegach do trwałej ondulacji, wzmacniają strukturę włosa a także zapewniają przyjemny zapach. Pobudzają porost włosów, odstraszają insekty oraz pomagają w walce z łupieżem. Olejki eteryczne są wykorzystywane w medycynie: odkażają, działają kojąco i uspokajająco, poprawiają krążenie krwi, wywołują na skórze wrażenie ciepła lub chłodu. Ze względu na swoje właściwości zapachowe wykorzystywane są w przemyśle perfumeryjnym, stanowiąc składniki kompozycji zapachowych.

Olejki eteryczne posiadają charakterystyczny aromat oraz właściwości lecznicze. Niektóre działają stymulująco i orzeźwiająco, inne kojąco i relaksująco.

Olejek jaśminowy i neroli wpływa korzystnie na stan psychiczny człowieka, działa relaksacyjnie i antydepresyjnie.

Olejek różany nawilża i wygładza skórę, posiada właściwości łagodzące i przeciwzapalne, pomaga w redukcji blizn i rozstępów. Wzmacnia łamliwe paznokcie, odżywia włosy i zapobiega ich wypadaniu.

Olejek lawendowy wykazuje działanie antyseptycznie i antyoksydacyjnie, łagodzi objawy trądziku, nie zatyka porów, działa odmładzająco, poprawia nastrój, uspakaja, odpręża, pomaga w bezsenności, poprawia kondycję skóry.

Ylang-ylang działa orzeźwiająco, relaksująco i odprężająco, reguluje gospodarkę tłuszczową, łagodzi objawy trądziku, poprawia kondycję skóry.

W składzie wielu kosmetyków można spotkać oleje i olejki eteryczne, które posiadają różne właściwości ze względu na roślinę z których zostały pozyskane. Ich zastosowanie znajdziemy w kosmetykach zarówno do skóry, włosów jak i paznokci. Znając ich dobroczynne właściwości świadomie wybierz preparat odpowiedni dla siebie.

Olejek do pielęgnacji niemowląt BIO - BORN TO BIO
Krem-olejek pod prysznic i do kąpieli z makadamią i passiflorą - EDYCJA LIMITOWANA - LAVERA
Olejek do cery wrażliwej - ANTI-AGE - IKAROV
Olejek do ciała - COCONUT DREAM - LAVERA
Olejek odżywczo - wzmacniający do włosów - ROZMARYN - IKAROV

Bibliografia:

[1] Chuarienthong P., Lourith N., Leelapornpisid P. 2010. Clinical efficacy comparison of anti-wrinkle cosmetics containing herbal flavonoids. International Journal of Cosmetic Science, 32(2):99-106.

[2] Guaratini T., Gianeti M., Campos P. 2006. Stability of cosmetic formulations containing esters of vitamins E and A: chemical and physical aspects. International Journal of Pharmaceutics. 327(1-2):12-6.

[3] Villa C., Trucchi B., Bertoli A., Pistelli L., Parodi A., Bassi A., Ruffoni B. 2009. Salvia somalensis essential oil as a potential cosmetic ingredient: solvent-free microwave extraction, hydrodistillation, GC-MS analysis, odour evaluation and in vitro cytotoxicity assays. International Journal of Cosmetic Science. 31(1):55-61.

[4] Mayaud L., Carricajo A., Zhiri A., Aubert G. 2008. Comparison of bacteriostatic and bactericidal activity of 13 essential oils against strains with varying sensitivity to Antibiotics. The Society for Applied Microbiology, Letters in Applied Microbiology, 47, 167–173.

[5] Stanojević L., Stanković M., Cakić M., Nikolić V., Nikolić L., Ilić D., Radulović N. 2011. The effect of hydrodistillation techniques on yield, kinetics, composition and antimicrobial activity of essential oils from flowers of Lavandula officinalis L. Hemijska industrija, 65 (4), 455–463.

[6] Hussain A.I., Anwar F., Iqbal T., Ahmad Bhatti I. 2011. Antioxidant attributes of four Lamiaceae essential oils, Pakistan Journal of Botany, 43(2), 1315-1321.

[7] Lao R. C., Shu Y. Y., Holmes J., Chiu C.: Environmental sample cleaning and extraction procedures by microwave-assis-ted process (MAP) technology. W: Microchem. J, 53(1), 1996, 99.

[8] Pan, X.; Niu, G.; Liu, H. Comparison of microwave-assisted extraction and conventional extraction techniques for the extraction of tanshinones from Salvia miltiorrhiza bunge. Biochem. Eng. J. 2002, 12, 71-77.

[9] Vadivambal R., Jayas D. S., 2007. Changes in quality of microwave-treated agricultural products – a review. Biosystems Engineering, 98, 1-16

[10] M.D. Luque de Castro, M.M. Jimenez-Carmona, V. Fernandez-Perez, Towards more rational techniques for the isolation of valuable essential oils from plants, Trends. Anal. Chem. 18 (1999) 708–716.

[11] Kejlova K., Jirova, D., Bendova H., Gajdos P., Kolarova H. 2010. Phototoxicity of essential oil intended for cosmetic use. Toxicology in Vitro. 24(8):2084-9.

[12] Konopacka-Brud I., Brud W.S., Chrząszcz M. 1998.Olejki eteryczne jako substancje czynne w kosmetyce i dermatologii, Aromaterapia, Biuletyn Kosmetologiczny, 1, 31-35. Lawrence B.M. 2007. Mint: The Genus Mentha. CRC Press, Boca Raton, FL..

[13] Muyima N.Y.O., Zulu G., Bhengu T., Popplewell D. 2002. The potential application of some novel essential oils as natural cosmetic preservatives in an aqueous cream formulation, Flavour Fragr. J., 17, 258-266.

Olejek do cery dojrzałej - ANTI-AGE - IKAROV
Olej z Opuncji Figowej - ALEPIA
Perfumowany olejek kokosowy do włosów - ANCIENT FORMULAE - HESH

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>